Ludzie od dawna zauważali negatywny wpływ zmian pór roku na swoje samopoczucie, doświadczając spadku energii i entuzjazmu.
Latem pełen jesteś energii, ale kiedy nadchodzi jesień i zima, a dni stają się krótsze, Twoje samopoczucie jest zachwiane, a ochota do działania znika? Może być to zwiastun choroby afektywnej sezonowej, znana również jako depresja sezonowa.
Choroba afektywna sezonowa (SAD), znana także jako depresja sezonowa, to rodzaj zaburzeń nastroju, które występują w określonych porach roku, zazwyczaj od jesieni do wiosny. Te okresy nazywamy depresją sezonową lub depresją zimową.
Niski poziom energii i uczucie smutku znacznie utrudniają lub wręcz uniemożliwiają normalne funkcjonowanie.
SAD nie jest traktowane jako osobne zaburzenie, lecz jest uważane za rodzaj tzw. nieokreślonego epizodu depresyjnego. To pojęcie zostało wprowadzone przez psychiatrę i naukowca Normana E. Rosenthala w 1984 roku. Choroba afektywna sezonowa może występować jako jedyny rodzaj zaburzenia nastroju u danej osoby, ale może również towarzyszyć innym rodzajom, takim jak okresy hipomanii lub manii.
Osoby cierpiące na SAD tracą zainteresowanie życiem i mają trudności z koncentracją.
Wiele objawów obu rodzajów depresji jest zbliżonych, dlatego ważne jest skonsultowanie się z profesjonalistą, który dokładnie zdiagnozuje problem i zaleci odpowiednie leczenie.
Choroba afektywna sezonowa – przyczyny
Nie znamy dokładnej przyczyny SAD, ale najczęściej jest ona związana z ograniczonym nasłonecznieniem, co może zakłócać prawidłowe funkcjonowanie pewnej części mózgu zwanej podwzgórzem. To z kolei może prowadzić do następujących konsekwencji:
Wzrost poziomu melatoniny w organizmie, co może powodować nadmierne uczucie senności, zakłócenia w rytmie snu i czuwania oraz chroniczne zmęczenie.
Spadek poziomu serotoniny, co może prowadzić do pogorszenia nastroju, uczucia rozdrażnienia, wystąpienia agresji i skłonności do nadmiernej konsumpcji jedzenia.
Inną potencjalną przyczyną zaburzeń afektywnych sezonowych są czynniki genetyczne. Podobnie jak w przypadku „zwykłej” depresji, SAD może mieć skłonności do dziedziczenia. To schorzenie najczęściej występuje u osób w wieku od 20 do 30 lat, a szacuje się, że dotyczy 2-4% ogólnej populacji.
Choroba afektywna sezonowa – objawy
Objawy SAD to przede wszystkim:
obniżony nastrój, uporczywe uczucie smutku, rezygnacji,
zmniejszona aktywność, nadmierna męczliwość,
niechęć do interakcji społecznych,
problemy z koncentracją,
niezdolność do odczuwania przyjemności,
spadek motywacji do jakiegokolwiek działania,
lęk wolnopłynący, napady lęku,
rozdrażnienie,
niska samoocena,
poczucie winy,
zwiększenie apetytu i tym samym masy ciała lub wręcz przeciwnie – brak łaknienia i chudnięcie,
obniżenie popędu seksualnego,
wzmożona senność (często współistniejąca z zaburzeniami snu),
w skrajnych przypadkach – myśli o śmierci, myśli i czyny samobójcze.
Diagnozę zaburzeń afektywnych sezonowych stawia zazwyczaj psychiatra, a kluczowym kryterium jest pojawianie się objawów przez trzy kolejne lata. Jeśli jednak doświadczasz niepokojących objawów, możesz najpierw skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu lub psychologiem. Specjalista wskaże Ci odpowiednią ścieżkę diagnostyczną.